Pierwszego listopada
1918 roku na teren Lwowa wkroczyła ukraińska armia celem przejęcia miasta. Udaje
im się zająć większość publicznych gmachów, co wzmaga protesty mieszkańców,
którzy decydują się na odparcie ataku wrogich wojsk i walkę o wolność swoją i
miasta. Na front ruszają także dzieci oraz studenci. Piętnastoletnia Tońka
pragnie do nich dołączyć, jednak zostaje oddelegowana do pracy jako
sanitariuszka. Dziewczyna ani myśli rezygnować z walki. Przebiera się w stary
mundur swojego brata i jako Hipolit dołącza do walczących.
„Lwowski
ptak” autorstwa Piotra
Tymińskiego to książka napisana ku pamięci Orląt Lwowskich – dzieci i młodzieży,
która przez dwadzieścia dwa dni broniła swojego miasta. Autor w swojej powieści
łączy fikcję literacką z autentycznymi wydarzeniami. Podobnie jest z postaciami,
obok tych fikcyjnych spotkamy także te znane nam z lekcji historii. Odzwierciedleniem
rzeczywistości jest także pomysł na przebranie Tońki za chłopca. Dziewczyną
walczącą w męskim przebraniu była 21- letnia Józefa Hoboń (pseudonim Józef
Balzer), która zginęła 9 listopada walcząc na palcówce Bema.
Główną bohaterką i
zarazem narratorką powieści jest Tońka. Dziewczynka relacjonuje wydarzenia z
tych dwudziestu dwóch dni w bardzo przystępny sposób, niejednokrotnie tak po
dziecięcemu, innym razem w bardziej dojrzały sposób. Te dramatyczne wydarzenia
skontrastowane z taką formą przekazu uderzają w czytelnika. Ten kontrast-wojny,
która jest bezwzględna i nastoletniej naiwności i wiary w zwycięstwo porusza. Opowieść
Tońki i obronie Lwowa przeplatana jest jej listami do brata. Te „rozmowy” Antosi z Franciszkiem stają
się dla niej pewną odskocznią od bieżących wydarzeń i okazją do podzielenia się
z kimś swoimi radościami i smutkami.
Lubię zarówno książki
historyczne, jak i powieść, gdzie te wątki historyczne występują. We „Lwowskim ptaku” Piotr Tymiński uczy nas historii w bardzo przystępny sposób
skrupulatnie odtwarzając przebieg walk i topografię miasta. Dodam, że lekkie piórko
autora sprawia, że książkę czyta się swobodnie, pomimo ciężkiej tematyki. Taka
lekcja historii z pewnością przypadnie do gustu niejednemu uczniowi.
„Lwowski
ptak” to przejmująca powieść ukazująca fragment naszej
historii oraz portret lwowskiej młodzieży dla której ojczyzna była wszystkim i za
którą gotowi byli oddać życie. To właśnie od nich możemy uczyć się patriotyzmu.
P.
Tymiński - Lwowski ptak
stron: 378
wyd. Novae Res 2018