Ryszard Ćwirlej "Tylko umarli wiedzą"

Lipiec 1932 roku. Mieszkańcy Schneidemühl (dzisiejszej Piły) z niecierpliwością oczekują wizyty Adolfa Hitlera, który szukał politycznego poparcia przed zbliżającymi się wyborami do Reichstagu. Tymczasem w mieście dochodzi do kilku zabójstw. Jedną z ofiar jest znany działacz komunistyczny, Max Wargatsch. Sprawą ma zająć się kapitan Carl Aschmutat. Dochodzenie wymaga czasu, a Aschmutat go niema, gdyż do przyjazdu Führera zostało zaledwie kilka dni. W związku z tym prosi o pomoc swojego przyjaciela, Antoniego Fishera. Ten bez wahania opuszcza Poznań i przyjeżdża do Schneidemühl, gdzie - oprócz schwytania zabójcy - ma do wykonania misję, której powodzenie zaważyć może na losach Rzeczypospolitej.

„Tylko umarli wiedzą” to druga część serii o komisarzu Antonim Fischerze. Za tę powieść autor – Ryszard Ćwirlej otrzymał niedawno nagrodę Wielkiego Kalibru. Nagrodzony kryminał jest początkiem mojej znajomości z twórczością laureata.

Bardzo lubię kryminały retro, które pozwalają czytelnikowi poczuć wyjątkowy klimat minionych czasów. „Tylko umarli wiedzą” przenoszą nas w lata trzydzieste ubiegłego wieku. Był to bardzo trudny czas dla wielu państw, które zmagały się z kryzysem ekonomicznym i gospodarczym. Wzrost bezrobocia, spadek dochodów oraz pogorszenie się jakości życia ludności, sprawiły, że do głosu dochodzili politycy o bardzo radykalnych poglądach. Tak było w Niemczech, gdzie coraz bardziej rozgoryczeni mieszkańcy w Adolfie Hitlerze widzieli jedyną szansę na zmianę ich życia. W powieści niejednokrotnie się o tym przekonamy.  Dla wielu osób żyjących w Schneidemühl Führer jawi się jako wybawiciel, który sprawi, że Niemcy podniosą się z kryzysu. Wszystko to było efektem działań propagandowych, które zresztą autor nakreślił w powieści. Ponadto dobrze uchwycone są nastroje panujące wśród mieszkańców Piły i Poznania, przeciwników Hitlera i jego zwolenników. To dodatkowo kształtuje klimat tamtych lat i pozwala czytelnikowi poczuć panującą wówczas atmosferę. Na aurę powieści wpływa także sugestywny obraz miasta, w którym rozgrywa się akcja. Uliczki, budynki i charakterystyczne dla Piły miejsca stały się bliższe i łatwiejsze do odzwierciedlenia w mojej wyobraźni.

Spójrzmy teraz na intrygę, w końcu to powieść kryminalna. Są denaci i kilku podejrzanych, jest śledztwo i tropy, które czasem prowadzą w ślepy zaułek. Sprawa na pozór jest prosta, członkowie partii eliminują swoich wrogów. A może te morderstwa nie mają nic wspólnego z polityką? Sama po jakimś czasie rozwiązałam tę zagadkę. Dla mnie jednak, ten wątek jest tłem dla opowieści o przedwojennych czasach, o polityce i przedstawicielach władzy umiejętnie manipulującymi elektoratem.

Jeszcze słowo o bohaterach. Postaci mamy tutaj mnóstwo i muszę przyznać, że momentami miałam poczucie chaosu i gubiłam się próbując skojarzyć imiona, nazwiska i relacje ich łączące. Autor nie poprzestaje na ukazaniu obecnej sytuacji każdej z tych osób. Bardzo często wracamy wraz z nimi do wydarzeń z przeszłości, co pozwala na gruntowniejsze poznanie każdej z postaci. Zaskoczyło mnie jedynie to, jak niewiele dowiedziałam się o głównym bohaterze serii - Antonim Fischerze, jednak jego losy poznam zapewne sięgając po pierwszy tom.

„Tylko umarli wiedzą” to intrygujący kryminał w stylu retro, z ciekawie nakreślonym tłem polityczno- obyczajowym, który zaabsorbuje nie tylko fanów gatunku.

 

 

 

R. Ćwirlej – Tylko umarli wiedzą

 

stron: 520

wyd. Czwarta Strona 2017